Column: Waarom duurt de afwikkeling van een nalatenschap zo lang?
ColumnAls aan mij de vraag wordt gesteld hoe lang de afwikkeling van een nalatenschap duurt, geef ik aan dat dit zo maar 1,5 tot 2 jaar kan zijn. De reactie is dan meestal: “Wat? Zo lang?”
Ja, echt! In dit artikel licht ik toe wat er komt kijken bij de afwikkeling van een nalatenschap en waarom dit allemaal zo lang kan duren. En ook wat je er mogelijk aan kunt doen om deze afwikkeling te versnellen. Er even van uitgaande dat wij niet de uitvaart hoeven te regelen, starten onze werkzaamheden meestal met een gesprek met de betrokkenen (erfgenamen). In dit gesprek geven wij uitleg over het wettelijk erfrecht of over de inhoud van het gevonden testament. Geven we aan wat de stappen zijn in de afwikkeling en hoe lang iedere fase ongeveer duurt.
Belangrijkste in de eerste fase is het regelen dat de executeur of de aan te wijzen gevolmachtigde ook bevoegd is om de nalatenschap af te wikkelen. Dus nemen wij contact op met een notaris naar keuze met het verzoek een verklaring van erfrecht op te stellen. En dáár kan al een eerste vertraging opgelopen worden! De notaris moet namelijk erfgenamenonderzoek doen en wordt soms van de ene gemeente naar de andere gestuurd voor die informatie. Maar ook erfgenamen laten soms de te ondertekenen stukken lang liggen.
Tip 1: maak een testament waarin je een executeur aanwijst. Dan kan er een verklaring van executele worden opgesteld en daar is geen vertragend erfgenamenonderzoek voor nodig!
Tip 2: regel in deze fase alvast die zaken waar je de verklaring van erfrecht niet voor nodig hebt zoals het opzeggen van abonnementen en het alvast doornemen en sorteren van de administratie om een beeld te krijgen van de nalatenschap. Ook informatie in een pc, laptop of telefoon kun je vast bekijken en verzamelen.
Dan is die verklaring van erfrecht er en sturen we die naar de bank om toegang te krijgen tot de bankrekeningen van de overledene. Gemiddeld duurt het dan zo’n 2 tot 4 weken voor dit geregeld is. Indien er geen papieren bankafschriften zijn, kan dan pas vastgesteld worden wat het saldo was op de dag van overlijden en welke transacties er hebben plaatsgevonden. Dit verwerken we in de Rekening en Verantwoording die erfgenamen regelmatig van ons ontvangen, zodat je goed op de hoogte blijft wat er gebeurt op de bankrekening en hoeveel geld er nog is.
Indien er een woning tot de nalatenschap behoort waar niemand meer woont wordt in deze fase de woning op de markt gebracht en hopelijk verkocht of wordt de sleutel van de huurwoning overhandigd aan de verhuurder.
Tip 3: Na overlijden lopen de vaste woonlasten door, maar er is geen inkomen meer. Bij voorkeur worden de sleutels van de huurwoning dan ook al ingeleverd in de opstartfase. En is er een koopwoning, vraag dan ook meteen in de opstartfase een makelaar een verkoopvoorstel te geven.
In deze middenfase worden de meeste werkzaamheden gedaan waardoor de nalatenschap ook betrekkelijk snel financieel duidelijk is. In deze fase wordt ook de laatste aangifte inkomstenbelasting gedaan en eventueel de aangifte erfbelasting.
De eindfase bestaat vooral uit wachten, wachten en wachten... Wachten op de eindafrekeningen van de woning. Wachten op de definitieve belastingaanslagen. Deze aanslagen volgt soms binnen enkele maanden na indiening, maar het kan ook zomaar meer dan een jaar of nog langer duren. De belastingtermijn voor het opleggen van een definitieve aanslag is binnen drie jaar na het overlijden, exclusief het jaar van overlijden. Omdat dan pas het inkomen definitief is, moet je ook bedacht zijn op een eventuele betaling of teruggave van huur- en /of zorgtoeslag. Gelukkig doen wij in deze fase wél iets: waar het kan het uitbetalen van voorschotbedragen, alvast de verklaringen van kwijting en decharge maken voor het laatste bedrag en een conceptbrief om de bankrekening op te heffen zodat we startklaar zijn als die laatste aanslag op de mat valt.
Tip 4: Bewaar je geduld. Je kan deze fase helaas niet beïnvloeden.
Heb je vragen over de afwikkeling van een nalatenschap, ondersteuning daarbij nodig of wil je ons inschakelen om een nalatenschap af te wikkelen? Neem contact met ons op.
Rachel Hayhoe
Hayhoe Familierechtadvies
Gorslaan 47, 1441 RG Purmerend, T 0299-473396