Zo anticipeert ondernemend Waterland op het tekort aan arbeidskrachten (deel 2): Tol Plaatwerk, Volendam
Docenten, IT-ers, thuiszorgmedewerkers, verpleegkundigen, loodgieters, politiemensen, stukadoors, tuinlieden. Over de hele linie is er een tekort aan arbeidskrachten. En dan wordt voor het gemak nog buiten beschouwing gelaten de sectoren die goeddeels draaien op arbeidsmigranten, zoals de bouw, de landbouw en het transport.
Hoe gaat ondernemend Waterland om met dit vraagstuk? Zijn de problemen daadwerkelijk zo groot, en zo ja, hoe lossen we die op? Daarover gaat Regio Zaken de komende edities in gesprek met ondernemers in de regio Waterland. Wat zijn hun ervaringen en visies?
Deze keer richten we het vizier op de metaalsector. Om een ‘ramp’ in de toekomst te voorkomen hebben Koninklijke Metaalunie, Bouwend Nederland, de FME en Techniek Nederland enige tijd terug de handen ineengeslagen en een industriecoalitie gevormd om de noodzaak voor een onderwijs deltaplan voor het technisch onderwijs aan de orde te stellen. Duidelijk is dat het inmiddels vijf voor twaalf is als het gaat om problemen op de arbeidsmarkt voor technische beroepen. Het tekort aan geschoold personeel leidt inmiddels al tot verminderde omzet bij diverse bedrijven, simpelweg omdat orders niet aangenomen kunnen worden vanwege capaciteitsproblemen.
De ontstane situatie op de arbeidsmarkt is zeer complex. Door demografische ontwikkelingen krimpt het totale aanbod van arbeidspotentieel. Daarnaast is de interesse in een baan in de techniek, ondanks stevige campagnes, nog altijd niet groot genoeg om te zorgen voor voldoende instroom. De gedachte om mensen om te scholen vanuit andere branches leidt weer tot problemen in het onderwijsveld. De opleidingen in de techniek zijn relatief duur vanwege de benodigde apparatuur en het onderwijs heeft ook een tekort aan ervaren medewerkers. Een kortetermijnoplossing door gebruik te maken van buitenlandse werknemers leidt weer tot andere problemen, zoals de taalbarrière. Kortom, er is regie nodig vanuit de overheid om de problematiek op te lossen.
Is het geschetste beeld herkenbaar in onze regio? En zo ja, wat zijn de acute knelpunten en de mogelijke oplossingen? Aan het woord is Cor Kwakman, algemeen directeur van Tol Plaatwerk in Volendam.
Tol Plaatwerk is een internationaal bedrijf dat al meer dan 70 jaar expert is op gebied van plaatbewerking. Het bedrijf telt 57 medewerkers.
Speciaal plaatwerk
Hoogwaardig plaatwerk is waar Tol Plaatwerk zich in specialiseert. Door de jaren heen is het bedrijf steeds meer expert geworden in speciaal plaatwerk waar slimme oplossingen het rendabel maken om deze, ondanks de soms uitzonderlijke vormen, te produceren. Naast toelevering van onderdelen aan diverse high-end machinebouwers, maakt Tol Plaatwerk maatwerk consoles voor marineschepen en luxe-jachten. Maar ook ergonomische werkplekken voor meld- en controlekamers voor verkeersmanagement, procescontrole en veiligheid/openbare orde. Tol Plaatwerk biedt ook behuizingen voor informatiedisplays voor binnen of buiten toepassing. Hierbij hoort een compleet servicepakket van analyse van de omgeving tot het plaatsen op locatie door de experts van Tol Plaatwerk. Zo hangen bijvoorbeeld alle ca. 3000 informatieschermen op Schiphol aan een constructie van Tol Plaatwerk uit Volendam.
Tekst loopt door onder afbeelding
Tol Plaatwerk loopt tegen grenzen aan.(Foto: Els Broers)
Hoe staat het met het personeelsbestand van Tol Plaatwerk? Zijn er vacatures, en zo ja zijn die van grote invloed op het werkproces? Is er sprake van vergrijzing en hoe wordt daar mee omgegaan? Cor Kwakman komt op stoom. “Kijk onze bedrijfscultuur is Volendams; met beide benen op de grond. We mogen ons rijk rekenen met een groep medewerkers die ontzettend loyaal is ten aanzien van dit bedrijf. Wij zorgen goed voor onze mensen, en onze mensen zorgen goed voor ons. Dat komt vooral omdat het allemaal op en top vakmensen zijn. En vakmensen maken natuurlijk graag hoogwaardige kwaliteitsproducten. De mensen hebben echt hart voor hun vak en voor het product. Niet voor niets vieren we hier om de haverklap een 25- of 40-jarig jubileum, want de meeste mensen blijven hun hele carrière bij Tol. In dit bedrijf vragen we wederzijds respect voor elkaar te hebben en heerst er een grote betrokkenheid. Niemand heeft er problemen mee extra inzet te tonen bij de invoering van een nieuwe innovatie. Er zijn zelfs oudere werknemers die zeggen ‘Ik wou dat ik 15 jaar jonger was, zodat ik nog 15 jaar lang alle nieuwe ontwikkelingen in het vak kon meemaken’. Dat zegt toch genoeg, dacht ik.”
Voortdurende zoektocht
“Toch zijn we altijd op zoek naar nieuwe medewerkers. Want, hoewel wij op dit moment niet mogen klagen over het medewerkersbestand, moeten we anticiperen op de toekomst. De vergrijzing is onvermijdelijk en dwingt ons nieuwe collega’s te werven. Het is een voortdurende zoektocht naar het optimum. De maatschappij dwingt ons om mee te gaan met de ontwikkelingen. Werkgevers moeten rekening houden met steeds meer factoren, positief en negatief: flexibele werktijden, vrouwen in de techniek, echtscheidingen, Covid, werkende ouders, zorgverlof, financiële druk thuis, het hoort er allemaal bij.”
“De actuele situatie in ons bedrijf noemen wij ‘zorgelijk druk’. Een goed gevulde orderportefeuille. Geen grote problemen bij het geleverd krijgen van de grondstoffen. Maar o wee, de materiaalprijzen, de fors stijgende lonen, de toestand in de wereld, de voorspelde recessie, omstandigheden die het lastig maken om in de toekomst te kijken. Nu het juiste aantal medewerkers kan bij een dalende markt een overschot en dus een zware last zijn.”
Tekst loopt door onder afbeelding
Het bedrijf is al meer dan 70 jaar expert op het gebied van plaatbewerking. (Foto: Els Broers)
Stagiaires
“Maar klagen, nee dat doen we zeker niet. Er zijn bij ons altijd wel stagiaires van verschillende opleidingen, zoals De Triade, Tetrix en anderen. Stagiaires die regelmatig bij ons een baan vinden. Jammer is dat een uitgesproken beroepsopleiding als Tetrix tegen haar zin dreigt te ‘havo-i-seren’ door een grote instroom van niveau 3 en 4 leerlingen en het achterblijven van de aantallen op niveau 1 en 2. Ik bedoel dat men steeds minder vaak kiest voor de echte technische beroepen. Men denkt dat techniek per definitie betekent: vuile handen, zwaar werk, lage lonen. Een volstrekt achterhaalde opvatting. Daarom ben ik zo blij met het initiatief van de Purmerender Scholen Gemeenschap om een Technasium te starten. Een opleiding op HAVO/VWO niveau waar techniek een centrale rol heeft en leerlingen al vroeg kennismaken met de praktijk.”
“Waar veel meer tijd en energie in gestopt zou moeten worden is de voorlichting aan de ouders. Het bedrijfsleven zou veel vaker de deuren moeten openen om de ouders van de kinderen – de werkenden van de toekomst – te laten zien hoe mooi en uitdagend het is om bijvoorbeeld in de metaal te werken. En als ze dan gelijk zien dat juist in de techniek de banen van de toekomst liggen, dan ontstaat er een win-win situatie.”
“Tenslotte: de voortdurende stijgende kosten, in het bijzonder de lonen, dwingen ons om te streven naar omzetvergroting. In onze huidige behuizing is dat niet of nauwelijks meer mogelijk. We kunnen nog iets meer produceren door de toepassing van automatisering en robots, maar dat we tegen de grenzen aanlopen is wel duidelijk. Een verhuizing op de langere termijn naar bijvoorbeeld De Purmer is daarom zeker niet uit te sluiten.”
