Column Hayhoe Familierechtadvies: Voorkom verrassingen
Na het overlijden van uw echtgenoot plotseling veel erfbelasting betalen?! En wat als uw geld “vastzit” in de overwaarde van uw woning? HELP!
Onze cliënten willen hun erfenis graag goed regelen voor hun nabestaanden, met zo min mogelijk rompslomp en dit alles ook met het oog op het besparen van erfbelasting. Helaas gaat dit in de praktijk niet altijd goed en komen nabestaanden soms voor nare fiscale verrassingen te staan.
Een voorbeeld uit de praktijk
Piet is dit voorjaar overleden. Piet laat zijn echtgenote Grietje en twee kinderen na. In een ver verleden hebben Piet en Grietje huwelijkse voorwaarden laten opstellen waarin zij hebben vastgelegd dat zij geen vermogen met elkaar delen. Piet had al een eigen woning in bezit voorafgaand aan het huwelijk en Grietje een uitgebreide uitzet.
Ook hebben zij toen testamenten laten opstellen. In het testament van Piet is bepaald dat Grietje als langstlevende recht heeft op alle goederen (en bijbehorende schulden) van Piet. Hun kinderen delen wel mee, maar krijgen een niet-opeisbare vordering op hun moeder waarop een rente van 8% wordt bijgeschreven.
Gevolg verouderde huwelijkse voorwaarden en testamenten
Wanneer er akten bij de notaris zijn getekend, dan blijven deze geldig. Oók wanneer er vele jaren zijn verstreken. Dit geldt ook voor Piet en Grietje. Omdat zij nooit meer hebben bekeken of de huwelijkse voorwaarden en testamenten nog wel passen bij hun situatie (ruim 40 jaar later in dit geval), betalen de erfgenamen van Piet (lees: de kinderen) de volle mep aan erfbelasting.
Wat is namelijk het geval?
Piet en Grietje hebben een eigen woning (eigendom van Piet, waard €445.000) en een gezamenlijke spaarrekening van €10.000. Zij hebben twee kinderen. De nalatenschap van Piet wordt gevormd door de volledige waarde van de woning plus de helft van de gezamenlijke spaarrekening. In totaal bedraagt de nalatenschap van Piet dan €450.000. Grietje en de twee kinderen erven ieder €150.000. Als langstlevende hoeft Grietje over dit bedrag geen erfbelasting te betalen, want zij heeft een vrijstelling van afgerond €680.000 (2022).
Voor de twee kinderen is dit een ander verhaal. Zij hebben slechts een vrijstelling van afgerond €20.000. Over €130.000 moeten de kinderen ieder 10% erfbelasting betaling. De kinderen samen zijn dus €26.000 aan erfbelasting verschuldigd aan de Belastingdienst. Een bedrag wat Grietje volgens het testament moet betalen (voorschieten). Een bedrag welke niet op de spaarrekening staat! De vraag is nu: hadden Piet en Grietje kunnen voorkomen dat de kinderen bij het eerste overlijden al zoveel erfbelasting moesten betalen? Het antwoord hierop is: JA!
Wijzigen huwelijkse voorwaarden en testamenten
Piet en Grietje hadden de akten kunnen laten wijzigen. Allereerst hadden ze hun huwelijkse voorwaarden kunnen veranderen in bijvoorbeeld een algehele gemeenschap van goederen. Hierdoor wordt alles wat Piet en Grietje bezitten van hen samen. De erfenis van Piet wordt daardoor de helft van hun totale bezit van €455.000. Ofwel €227.500. Grietje en de kinderen erven ieder 1/3 deel hiervan (afgerond €76.000). Na aftrek van de vrijstelling erfbelasting zijn de kinderen ieder €5.600 aan erfbelasting verschuldigd.
Ook hun testamenten laten wijzigen in een flexibel testament volgens huidige wetgeving kan erfbelasting besparen. Dan zou in het geval van Piet en Grietje door ieder kind tussen €0 en €3.300 aan erfbelasting zijn verschuldigd. Dit bedrag is afhankelijk van de keuzes die de langstlevende maakt op grond van de in het testament opgenomen keuzemogelijkheden. Denk bijvoorbeeld aan wel/geen rente op de vorderingen van de kinderen, meer goederen toedelen aan de langstlevende om zo meer gebruik te kunnen maken van de grote erfbelastingvrijstelling die de langstlevende geniet (het zogenoemde afvullegaat). Of het opnemen van legaten van geldbedragen aan bijvoorbeeld kleinkinderen.
Conclusie: door het opstellen van een flexibel testament kun je het heffingsmoment voor de erfbelasting (gedeeltelijk) uitstellen tot na het overlijden van de langstlevende en daardoor mogelijk ook erfbelasting besparen.
Hulp nodig of vragen?
Heeft u vragen over de afwikkeling van een nalatenschap of wilt u graag advies over uw eigen huwelijkse voorwaarden, testamenten en/of levenstestamenten, neem dan contact met ons op.
