Bestaat er een recht een bankrekening te hebben en houden?
ColumnIn deze editie nemen wij u mee met een wat onbekend risico voor ondernemers en particulieren: het risico om bankrekeningen kwijt te raken. Dat kan tegenwoordig namelijk (helaas) makkelijker dan u zou verwachten.
Wat is er aan de hand. In de afgelopen jaren is er kritiek geuit op banken dat zij onvoldoende toezicht hielden op geldstromen en dat criminelen zo veel te vrij konden handelen. Van de banken werd een meer actievere houding verwacht. Nou dat doen ze inmiddels, en hoe! Met de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) in de hand, houden zij nu actief toezicht op alle banktransacties en zoeken zij voortdurend naar ‘afwijkingen’. Vinden zij een afwijking, dan volgt een intensief onderzoek waarbij men verplicht is tot antwoorden en wel op meer vragen dan het OM zou stellen. Dergelijke onderzoeken zijn echt niet voorbehouden aan de Holleeders onder ons, iedereen kan onderworpen worden aan een ‘know your customer’ onderzoek.
Een paar voorbeelden uit de praktijk
Een ondernemer heeft behoefte aan krediet en gaat een lening aan met een buitenlandse onderneming. Er worden zaken gedaan met de eigenaar van die onderneming, die gevestigd is in een niet-verdacht land, de lening wordt schriftelijke vastgelegd en het geld wordt van bank naar bank overgemaakt. Niets aan de hand? Nou, strafrechtelijk niet, maar voor de bank wel. De ondernemer moet bewijzen dat de kredietverstrekker legaal aan zijn geld is gekomen! Dat kan de ondernemer niet en dus is hij zijn bankrekeningen kwijt (de kredietrelatie wordt door de bank opgezegd).
Nog een voorbeeld. Een ondernemer verkeert in slecht weer en staat meer rood dan toegestaan. Daardoor kan hij bij ontvangst van een voorschot van een klant niet over dat bedrag beschikken en zo kan hij niet verder. Hij besluit (onhandig) om zijn klanten te vragen op de privérekening van zijn echtgenoot te storten. Die echtgenote betaalt daar weer bouwmaterialen en arbeidsloon van. Dat de belastingdienst daar bezwaar tegen heeft is begrijpelijk, maar de bank? Wel dus, dit is ‘ongeoorloofd gebruik van bankrekeningen’ en dus einde bankrelatie van de onderneming en beide echtelieden. En het Kifid vindt dat prima.
En dan de uitsmijter: een dermatoloog vergaart legaal een kapitaal en besluit een deel van dat kapitaal contant op te nemen. Al zou die dermatoloog daar uitsluitend heroïne van kopen, het OM doet daar niets mee, die zoekt naar geld dat ‘afkomstig’ is van illegale praktijken. Maar de bank eist een verklaring en bewijzen waar het contante geld aan is uitgegeven. De bank gelooft de antwoorden niet en beëindigt, na dertig jaar, de bankrelatie. Prima, aldus rechtbank Amsterdam.
Er zijn gelukkig ook hoopgevende uitspraken van rechters die stellen dat een bankrekening onmisbaar is voor ondernemers en particulieren en dat banken dus ‘uiterst zorgvuldig’ de belangen moeten afwegen.
Met deze column proberen wij u te attenderen op een onderzoek uit onverwachte hoek: uw bank. Ons advies, voorkomen is beter dan genezen. Houd uw administratie op orde zodat u bij een onderzoek antwoorden kunt geven. Heeft u te maken met bijzondere transacties of contant geld, dan kan het openen van een rekening bij meerdere banken voorkomen dat u te afhankelijk bent van één bank. Wij hopen dat er in de toekomst betere grenzen aan de macht van banken worden gesteld. Heeft u problemen, belt u ons dan gerust voor hulp en bijstand.