Check je aanslag Erfbelasting!
AlgemeenDeze maand informeren wij je graag over de aangifte erfbelasting en het vaststellen van de erfdelen van de kinderen na overlijden van een ouder. Dit laatste vindt naar onze mening niet vaak genoeg plaats en dat terwijl het kan leiden tot (toekomstige) erfbelastingbesparing!
De ouderlijke boedelverdeling
Tot 2003 werden veel ouderlijke boedelverdelingstestamenten gemaakt: de gehele erfenis werd automatisch toebedeeld aan de langstlevende en de kinderen kregen een vordering op de ouder (met of zonder rente). Vandaag de dag is deze verdeling wettelijk geregeld als je geen testament hebt, getrouwd bent en kinderen hebt. In veel oude testamenten (die nog steeds rechtsgeldig zijn!) komen we deze oude verdeling - met een vaak hoge rente - tegen.
Recent sprak ik met Henk voor advies over een levenstestament. Het bleek dat zijn vrouw Els was overleden en dat zij een ouderlijke boedelverdelingstestament had. Henk had zelf de aangifte ingevuld en ingediend bij de Belastingdienst. En in de aanslagen die volgden stond dat Henk en de kinderen geen erfbelasting waren verschuldigd. Dat is mooi! Of toch niet?!
De aangifte en aanslag erfbelasting
Het bleek dat de Belastingdienst geen rekening had gehouden met het testament en een foutieve aanslag had opgelegd. Hoe kan dat?
In het testament van Els stond dat op de vorderingen een rente werd bijgeschreven van 6% (enkelvoudig). Dit bespaart erfbelasting bij het overlijden van Henk omdat zijn kinderen dan geen erfbelasting betalen over de opgelopen rente.
Als er geen rente in het testament staat, krijg je van de Belastingdienst “korting” op de waarde van je erfdeel (dit wordt “fictief vruchtgebruik” genoemd). Of er na deze “korting” wel of geen Erfbelasting is verschuldigd, hangt af of het bedrag na de korting binnen de vrijstelling valt: voor de langstlevende is deze in het jaar 2022 € 680.645 en voor kinderen € 21.559.
De Belastingdienst bleek in de situatie van Henk te zijn uitgegaan van 0% rente (en week daarmee af van het testament). Niet alleen is dit fout, dit leidt mogelijk ook tot onduidelijkheid bij overlijden van Henk (was de rentebijschrijving nu 0% of 6%?). En als het 0% zou zijn, lopen de kinderen mogelijk veel rente mis; geld waarover bij het overlijden van Henk dus géén Erfbelasting is verschuldigd!
En wat is nu de hoogte van de vordering? Het bedrag voor of na de korting?
Vaststellingsovereenkomst erfdeel kinderen
Afwijken van de rente (als dit kan volgens het testament of het wettelijk erfrecht) moet binnen 8 maanden na overlijden notarieel zijn vastgelegd. Bij de aangifte Erfbelasting had Henk aangegeven NIET te willen afwijken van de rente in het testament. De aanslag van de Belastingdienst is daarna foutief opgelegd.
Ter voorkoming van onduidelijkheid was ons advies aan Henk om in een (onderhandse) vaststellingsovereenkomst de hoogte van de erfdelen en rente juist vast te leggen. En omdat het overlijden van Els nog maar zo kort geleden was adviseerden wij Henk ook om de woning te laten taxeren naar de waarde op het moment van overlijden van Els. En de erfdelen vast te stellen naar de (hogere) waarde in het economisch verkeer in plaats van de (lagere) fiscale/WOZ-waarde van de woning. In de praktijk wegen de taxatiekosten ruimschoots op tegen de toekomstige erfbelastingbesparing door de hogere vorderingen en nog meer als de rente wordt berekend over de hogere vorderingen.
Kortom, als er een testament is (met daarin een rentebepaling), vraag dan eerst advies voordat u de aangifte Erfbelasting indient. Of laat deze door ons maken. En belangrijker nog, laat de aanslag Erfbelasting controleren en laat eventueel een vaststellingsovereenkomst opmaken.
Wilt u graag dat wij een blik werpen op uw situatie, neemt u dan contact met ons op.
Rachel Hayhoe-Judith Theelen
Hayhoe Familierechtadvies
Gorslaan 47, 1441 RG Purmerend, T 0299-473396