Column: Problemen bij de afwikkeling van een nalatenschap - I

do 11 apr, 16:15 Column

De afwikkeling van een nalatenschap kan vlotjes gaan, maar er kunnen bepaalde omstandigheden zijn waardoor deze afwikkeling toch problemen kan opleveren. Een tweetal problemen bij de afwikkeling bespreek ik in deze drieluik, waarbij dit het eerste deel is. Natuurlijk met tips hoe je ervoor kan zorgen dat jouw nalatenschap zonder gedoe afgewikkeld kan worden.

Trouwen met een weduwe of weduwnaar met kinderen

Indien je partner eerder getrouwd is geweest en zijn* partner is overleden zonder een testament te hebben gemaakt, hebben zijn kinderen een vordering gekregen op hun langstlevende ouder (jouw partner). Een schuld dus van jouw partner aan zijn kinderen. Door hertrouwen met jou hoeft deze schuld aan de kinderen niet te worden afgelost, maar wél bij zijn overlijden. Als jij en je partner ook geen testament hebben gemaakt, krijg jij bij overlijden van je partner op grond van de wet zijn hele vermogen en krijgen zijn kinderen een vordering op jou. Maar let op: de schulden aan de kinderen vanwege het overlijden van hun eerste ouder moet je wel eerst uitbetalen!
(* waar ‘zijn’ staat kan ook ‘haar’ gelezen worden)

Het voorgaande kan niet voorkomen worden, zelfs niet door het opstellen van een testament. Wel is het mogelijk andere afspraken te maken met de kinderen over uitstel van de opeisbaarheid, of denk aan het al bij leven aflossen van de schulden aan de kinderen. Ook is het afsluiten van een overlijdensrisicoverzekering een optie, zodat uit de uitkering de schulden aan de kinderen betaald kunnen worden. Had de eerder overleden partner wél een testament, dan staat daar soms ook in dat de schulden aan de kinderen ook afgelost moeten worden bij hertrouwen. In geval van een voorgenomen huwelijk is het dan ook van belang om het testament van de eerder overleden partner even door te (laten) lezen.

Samenwonen zonder samenlevingscontract en/of testament

Er zijn veel samenwonende stellen die geen samenlevingscontract of testament hebben. Dat heeft tot gevolg dat je niet erft van je samenwoonpartner maar dat de erfenis naar de eigen familie van je overleden partner gaat. Dat kan een probleem zijn als je samenwoont in een gezamenlijk aangekocht huis of in het huis van je partner. Met name in het laatste geval is dat een groot probleem omdat je dan in het geheel geen aanspraak hebt op de woning. Anders is dat in ieder geval nog de helft. Als je als samenwoner kinderen hebt (en geen testament hebt gemaakt) zijn jullie kinderen de erfgenamen op grond van de wet. Dan kun je tegen dezelfde problemen aanlopen als hiervoor geschetst, waarbij je mogelijk in overleg met de kantonrechter wel in de woning kan blijven wonen als je minderjarige kinderen hebt. 

Je kunt de problemen in geval van gezamenlijk bezit voorkomen door een notarieel samenlevingscontract op te stellen waarin je bepaalt dat bij overlijden jouw aandeel in de gezamenlijke bezittingen (en schulden) toekomt aan jouw partner (dit heet een verblijvingsbeding). Privé bezittingen vererven dan nog wel aan de eigen familie, tenzij je een testament maakt waarin je bepaalt dat je partner dit erft. Hebben jullie kinderen, dan is alleen een samenlevingsovereenkomst niet voldoende. Door het verblijvingsbeding sluit je namelijk de kinderen uit als erfgenamen. En kinderen hebben altijd recht op een minimum deel van de nalatenschap (legitieme portie). Eisen de kinderen dit op, moet hun erfdeel direct worden uitgekeerd! Dit kun je voorkomen door het opstellen van een testament waarin je bepaalt dat dit erfdeel pas uitgekeerd wordt na het overlijden van de langstlevende partner.

Indien jullie geen kinderen hebben en door het verblijvingsbeding in het samenlevingscontract jouw partner jouw deel in het gezamenlijke vermogen erft, wordt dit eigen vermogen van jouw partner. En bij overlijden van jouw partner erft alleen zijn eigen familie. Als je dit anders wilt regelen (bijvoorbeeld dat in dat geval jouw deel “teruggaat” naar jouw familie) moet je dat doen in een testament.

Heb je vragen over de vererving van jouw vermogen in jouw persoonlijke situatie? Neem contact met ons op.

Rachel Hayhoe

Hayhoe Familierechtadvies

Gorslaan 47, 1441 RG Purmerend, T 0299-473396
www.hayhoefamilierechtadvies.nl